Chia sẻ kinh nghiệm luyện giọng Phần 2

Biến giọng nói thành vũ khí chinh phục

Tiến sĩ Mireille Dubois-Chevalier, một chuyên gia tâm lý liệu pháp, đã hào hứng khi nói về giọng ca Frank Sinatra như sau: “Một giọng ca làm mềm lòng phái đẹp. Một giọng ca khơi gợi lên trong khán thính giả một cái gì đó sâu thẳm, như xuất phát từ trong trái tim mình”. Một phần thưởng trời cho chăng? Không chỉ có thế. Chúng ta đều có thể tự mình gọt giũa giọng nói của mình để “bắn” trúng mục tiêu mà mình muốn. Tướng Charles de Gaulle cũng vậy. Dân chúng Pháp dễ dàng nhận ra giọng nói của ông ngay từ những từ đầu tiên.

Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng đều ao ước có được một vũ khí công hiệu như thế, một giọng nói có thể “vuốt ve” màng nhĩ của người khác, “xuyên thủng” cử tọa, hoặc “áp đặt” được một sự im lặng tuyệt đối trong vài giây. Điều này không vượt quá tầm tay của bạn đâu, bởi tạo hóa đã ban tặng cho con người chúng ta, hơn hẳn loài vật, một hệ thống phát âm tuyệt vời. Bạn chỉ cần biết cách “gọt giũa” nó và sử dụng nó một cách điêu luyện thì sẽ phát huy được tối đa khả năng vận hành của nó. Như tiến sĩ Elisabeth Fresnel, giám đốc một phòng nghiên cứu về giọng nói đã khẳng định: “Thường ngày trong cuộc sống, chúng ta chỉ sử dụng có 20% khả năng phát âm của mình, ngoại trừ những đối tượng phải sử dụng nó trong nghề nghiệp như ca sĩ, diễn viên, chính trị gia hay các phát thanh viên… Rất ít ai trong chúng ta chú ý đến giọng nói của mình vì không thể hình dung ra được những lợi ích mà nó mang lại trong giao tiếp. Lúc thì nên nói giọng trầm, lúc thì nên nói giọng cao, lúc thì phải nhấn giọng chỗ này chỗ kia khi ngạc nhiên, thắc mắc. Tất cả đều có thể làm được. Và quan trọng hơn hết là tất cả những luyến láy đó đều có ích. Người Anh đã biết học cách diễn đạt trước công chúng từ rất sớm và biết sử dụng phương tiện này để thu hút sự chú ý mà mình mong muốn, trong khi người Pháp thì quả là kém cỏi trong việc “tiếp thị” giọng nói của mình”.

Để hiểu rõ tầm quan trọng đó, chỉ cần bạn bị một tai nạn nào đó khiến thanh quản của bạn bị tổn thương trầm trọng, bạn không diễn đạt được suy nghĩ hay cảm xúc của mình bằng lời nói thì khi đó chắc chắn bạn sẽ “thấm thía” nó. Bởi lẽ, giọng nói không chỉ đơn thuần là một chuỗi âm thanh bình thường phát ra do sự thay đổi áp suất không khí tạo thành, mà đó còn là quá trình chuyển tải những rung động thần kinh, tức cảm xúc của bạn, đến tai người nghe. Và não bộ của người đó sẽ dễ dàng phân tích và nhận biết được những cảm xúc đó của bạn.

Tiến sĩ Claude Fugain, trưởng bộ phận nghiên cứu giọng nói của bệnh viện Foch (Suresnes) lập luận như sau: “Giọng nói như một tấm gương phản ánh thực tế của chúng ta, cuộc sống của chúng ta, ngay cả những biểu lộ tâm lý mà chúng ta không ý thức được. Chẳng hạn như qua điện thoại, người nghe có thể nhận biết ngay tâm trạng của bạn lúc đó, thoải mái, tự tin hay đang ưu tư, thất vọng khi chỉ cần nghe qua một tiếng “Alô” của bạn lúc bắt máy. Giọng nói của “phòng the”, tức là giọng nói của người đàn ông sau một đêm yêu đương là những giai điệu chuyển tải một sự âu yếm, một cảm giác trọn vẹn, thanh thản và dục vọng, một giọng nói vừa quyến rũ, vừa trấn an và bảo bọc che chở”. Đó là sự thật. Một cuộc nghiên cứu được thực hiện tại Đại học California đã chứng minh được rằng, trong một cuộc đối thoại, từ vựng sử dụng chỉ phản ánh được 7% ý nghĩ muốn diễn đạt, sau cả cách diễn đạt (38%) và cử chỉ khi diễn đạt (55%).

Nhưng làm cách nào để có được một giọng nói “như ý” lúc bạn cần? Tiến sĩ Yves Ormezzano, một bác sĩ tai-mũi-họng và chuyên gia về ngữ âm học đã có câu trả lời: “Để có thể yêu thích và điều khiển được giọng nói của mình, trước hết, bạn phải biết tự yêu thích bản thân mình. Bạn không thể nói năng một cách lưu loát khi bạn chưa sẵn sàng trút bỏ tất cả những gánh nặng về tâm lý, nếu có. Bạn không thể tự cải thiện ngôn ngữ của mình nếu không biết cách tự thay đổi bản thân mình”. Nên nhớ là cải thiện chứ không phải thay đổi giọng nói.
 

Bạn có đồng ý rằng một giọng nói hấp dẫn không bao giờ là một giọng nói “đồng nhất” cả? Các chuyên gia ngữ âm đều nhất trí với nhau: đừng bao giờ tạo cho người nghe có cảm giác rằng đang nghe bạn đọc một bài văn. Bạn phải nói, phải diễn đạt! Có thể một người nam có một giọng thanh cao tựa như giọng nữ, nhưng vẫn có thể thu hút người nghe nếu như nó có giai điệu, có biến tấu, có truyền tải cảm xúc. Tiến sĩ Ormezzano nói thêm: “Không thể sử dụng cùng một giọng nói để thuyết phục một thủ trưởng và để tán tỉnh một phụ nữ. Một người quyến rũ nhất là một người biết thay đổi âm sắc của mình sao cho thích hợp với nhiều đối tượng khác nhau, một người biết “thổi” vào tai họ những lời mà họ  muốn nghe chứ không phải những lời mà họ phải nghe”.

Và một điều quan trọng không kém. Đó là sự im lặng. Những khoảng lặng khi giao tiếp. Nếu như bạn cứ “thao thao bất tuyệt” trong suốt buổi nói chuyện thì chẳng khác nào bạn ru ngủ người khác. Một luật sư bào chữa khẳng định: “Trong một buổi bào chữa trước tòa hay trong một cuộc giao tiếp bình thường, những lần dừng lời nói có tác dụng làm người nghe có một khoảng trống để suy nghĩ và để hiểu những ý tưởng mà mình muốn truyền đạt. Và thao tác này cũng nhằm củng cố và nâng cao vị trí của người nói và tầm quan trọng của ý kiến của họ”. Thầy Jouvet thường nhắc nhở các học trò diễn viên của mình: “Không phải những gì các bạn nói làm người khác quan tâm, mà là những gì bạn không nói”.
Hiện nay, có khá nhiều người đến gõ cửa các bác sĩ ngữ âm hoặc chỉnh âm nhằm tìm kiếm một phương pháp luyện âm hữu hiệu. Ví dụ như Sébastien, 36 tuổi, một doanh nhân: “Cách đây vài tháng, tôi gọi điện thoại cho một khách hàng. Ông ấy nghe giọng tôi và nói: “Chào bà!”. Tôi thật ngượng hết chỗ nói”. Vậy thì phải sửa chữa khuyết điểm đó như thế nào?
Thường là những gì mà chúng ta nghe được từ bản thân mình không giống như những gì mà người khác cảm nhận. Và để gây sự chú ý khi nói, bí mật nằm ở chỗ trước hết bạn phải biết cách thở đúng. Bạn phải biết chế ngự được trạng thái stress vì giọng nói đặc biệt chịu ảnh hưởng rất nhiều từ cảm xúc của bạn, mà khi căng thẳng thì bạn sẽ có hơi thở gấp, hoặc thở hổn hển thì không thể “ăn nói” gì được nữa! Áp dụng những phương pháp tĩnh tâm học như yoga hay thiền cũng rất hiệu nghiệm, giúp bạn kiểm soát được nhịp thở, nếu như bạn là một người quá xúc cảm. Đồng thời, bạn cũng phải có tư thế đúng và những cử chỉ đúng khi diễn thuyết hoặc trò chuyện. Bạn phải tự tin. Không thể vừa nói vừa nhìn xuống đất, thụt cổ, rút vai hay méo miệng! Nếu gặp một bài nói chuyện quá dài, bạn phải biết phân đoạn để có những lúc nghỉ thích hợp. Việc này nhằm 2 mục đích: vừa giúp diễn giả lấy hơi, vừa để tạo ra những tác động gây sự chú ý đối với cử tọa, kêu gọi sự chú ý nhiều hơn của cử tọa.
Điều cũng quan trọng không kém là trước khi phát biểu, bạn phải “hâm nóng” dây thanh của mình trong vòng 5-10 phút bằng cách đứng thẳng trong tư thế thoải mái nhất và làm các động tác khởi động như ngáp, thở bằng bụng, thả lỏng hai vai, lắc lư hai cánh tay, làm chuyển động cơ hàm và cơ mặt. Sau đó, hãy hát khe khẽ những nguyên âm như a, e, i, o, u. Bạn hãy hình dung bạn như một chiếc máy bay đang khởi động trước lúc cất cánh vậy! 

Những tác nhân làm bạn bị vỡ giọng

THUỐC LÁ
Hút thuốc lâu ngày có thể gây phù nề dây thanh và viêm thanh quản mạn tính, thậm chí gây ung thư họng, khiến giọng nói trở nên khô cứng và dễ “vỡ”. Cho nên, đừng nghĩ rằng hút hai bao thuốc lá mỗi ngày sẽ giúp bạn có được một giọng nói trầm ấm và thu hút nhé!