Ebola có thể biến đổi và gây đại họa cho nhân loại

Trong những ngày gần đây, Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo rằng đại dịch Ebola đang phát triển với tốc độ nhanh khủng khiếp tại các nước Tây Phi, khiến số người lây nhiễm và thiệt mạng tăng lên đến mức kỷ lục, đẩy các quốc gia này vào tình trạng lúng túng chống đỡ.

Hiện nay, virus Ebola chỉ lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với chất tiết của bệnh nhân như máu và chất thải. Tuy nhiên một số chuyên gia dịch tễ học hàng đầu của Mỹ đang lo ngại rằng loại virus tử thần này có thể biến đổi và lây truyền qua không khí, trở thành đại họa khủng khiếp của loài người.
Tiến sĩ Michael Osterholm, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Bệnh truyền nhiễm và Chính sách thuộc Đại học Minnesota cho biết: “Trong 40 năm làm nghề y, tôi chưa từng lo lắng như thế này. Nếu biến đổi để có thể lây lan trong không khí, Ebola sẽ trở thành loại virus nguy hiểm nhất thế giới, thậm chí còn khủng khiếp hơn cả HIV”.

Tiến sĩ Osterholm và các chuyên gia khác chưa hề biết đến một loại virus nào ở người có thể biến đổi từ không lây truyền qua không khí sang lây truyền qua không khí. Họ nói rằng cơ hội biến đổi như vậy của virus Ebola là khá nhỏ, nhưng khả năng đó đang tăng lên theo quá trình lây lan khủng khiếp của Ebola.

Theo các chuyên gia này, cứ thêm một người mới nhiễm Ebola, loại virus này lại có thêm cơ hội để biến đổi và phát triển những khả năng lây lan mới, và hiệu ứng này được tiến sĩ Osterholm gọi là “canh bạc gene sinh tử”.
Theo con số thống kê chính thức của WHO, cho đến ngày 12/9 đã có tổng cộng 4.784 ca nhiễm Ebola, trong đó có 2.400 người thiệt mạng, và tỉ lệ lây nhiễm loại virus này đang tăng nhanh trong những tuần gần đây.

Ebola là một loại virus ARN, có nghĩa là cứ mỗi lần tự sao chép, nó sẽ tạo ra một hoặc hai đột biến. Nhiều đột biến này không gây tác hại gì, nhưng chỉ cần vài đột biến quan trọng, Ebola có thể thay đổi hoàn toàn cách thức lây nhiễm ở người.

Bác sĩ C.J. Peters, một trong những “người hùng” đã chiến đấu kiên cường trong tâm bão Ebola đưa ra ví dụ minh họa: “Thử tưởng tượng mỗi lần sao chép một bài văn nào đó, bạn lại thay đổi một hoặc hai từ. Cuối cùng, sau nhiều lần sao chép như thế, bài văn sẽ bị thay đổi hoàn toàn”.
Năm 2012, các nhà nghiên cứu người Canada đã tìm ra biến thể virus Ebola Zaire có liên quan đến đại dich hiện nay đã lây truyền từ lợn sang khỉ theo đường không khí.

Bác sĩ James Le Duc, giám đốc Phòng thí nghiệm Quốc gia Galveston thuộc Đại học Texas cho rằng vấn đề hiện nay là không ai có thể theo dõi những biến đổi của virus Ebola ở Tây Phi, thế nên không ai có thể biết được virus này sẽ trở thành như thế nào.

Một nhóm nghiên cứu xem xét cách thức virus Ebola biến đổi trong thời gian ngắn tại một khu vực ở Sierra Leone trong giai đoạn đầu của đại dịch đã phát hiện ra hơn 300 biến đổi về gene ở loài virus này.

Giáo sư Pardis Sabeti tại Đại học Harvard nói: “Thật đáng sợ khi chứng kiến loại virus này biến đổi nhiều như thế chỉ trong vòng 3 tuần ngắn ngủi”. Với những biến đổi nhanh chóng này, dù không lây lan qua không khí, virus Ebola cũng có thể gây ra những khó khăn rất lớn cho nỗ lực ngăn chặn.